शाळेतील प्रेमकथा - जया दिक्षित

गावातील लहानशा शाळेतली ती दुपारची वेळ होती. घंटा झाली होती आणि सगळे विद्यार्थी घराकडे पळत सुटले होते. पण वर्गातल्या शेवटच्या बाकावर बसलेला अभिजित अजून वहीत काहीतरी लिहीत होता. त्याची पेनची टोकं तुटली होती, म्हणून तो त्याला पुन्हा सरळ करून घेत होता. त्याच्या समोरच्याच बाकावर बसलेली सौम्या आपली शाळेची बॅग आवरत होती.

अभिजित आणि सौम्या – दोघेही दहावीत होते. एकाच वर्गात चार वर्षे झाली होती. शाळेत एकत्र खेळले, नाटकं केली, प्रोजेक्ट केले. पण कधी मनातलं खरं बोलण्याची हिम्मत दोघांनाही झाली नव्हती.

पहिलं भेटणं

सौम्या शाळेत आठवीला आली होती. अभिजितला पहिल्याच दिवशी तिचा स्वच्छ आवाज आणि तिचं हसणं खूप भावलं होतं. वर्गातल्या इतर मुलींपेक्षा ती वेगळी होती. अभ्यासात हुशार, पण एकदम साधी.

एकदा मराठीच्या तासाला शिक्षकांनी सगळ्यांना आपापल्या छंदावर भाषण करायला सांगितलं. सौम्याने स्वतःचं भाषण वाचलं – "माझा छंद कविता लिहिणे". त्या दिवशी तिने वाचलेली दोन ओळी अजूनही अभिजितच्या मनात ठसल्या –

"फुलासारखं उमलायचं, वाऱ्यासारखं विखरायचं,

मनातल्या गुपितांना, शब्दांतून सजवायचं."

त्या दिवसापासून अभिजितने आपल्या वहीच्या शेवटच्या पानांवर कविता लिहायला सुरुवात केली. कोणासाठी लिहीतोय, का लिहीतोय – हे तो स्वतःलाच सांगू शकत नव्हता. पण प्रत्येक कवितेत सौम्याचं हसू, तिचं बोलणं, तिची नजर सामावलेली असे.

गुपित मैत्री

दोघेही चांगले मित्र होते. प्रश्न सोडवताना, गृहपाठ करताना, सायन्सच्या प्रयोगात एकत्र बसायचे. कधी वाटलं की ती त्याच्याकडे वेगळ्या नजरेने बघते, पण लगेच सौम्या हसून बोलून टाकायची.

अभिजितला एकदा सांगावसं वाटलं – "सौम्या, मला तुझं हसू खूप आवडतं." पण जिभेवर आलेलं वाक्य तो गिळून टाकायचा. कारण शाळेच्या वयात "प्रेम" ही गोष्ट बोलणं म्हणजे मोठं धाडस.

पहिला इशारा

वार्षिक क्रीडा स्पर्धेत ४०० मीटर धावण्याची शर्यत होती. अभिजितने भाग घेतला होता. धावता धावता त्याचा दम छट्कून गेला, पण शेवटच्या क्षणी सौम्या स्टँडवरून ओरडली – "चल अभिजित, हार मानू नकोस."

तो आवाज ऐकून त्याने शेवटच्या श्वासाने पळ घेतला आणि दुसऱ्या क्रमांकाने आला. त्याच्यासाठी तो पहिल्या क्रमांकाहूनही मोठा विजय होता.

त्या दिवशी त्याला कळलं – तिचा छोटासा प्रोत्साहनाचा शब्द त्याच्यासाठी किती मोठं बळ आहे.

पत्र

फेब्रुवारीच्या एका थंडगार सकाळी अभिजितने ठरवलं – आज मी तिला सांगणार. पण सरळ बोलण्याची हिम्मत नव्हती. म्हणून त्याने आपल्या वहीच्या पानावर कविता लिहिली –

"तुझ्या डोळ्यांतलं आकाश, माझं जग बनलं आहे,

तुझ्या हसण्यातलं प्रकाश, माझ्या मनात दरवळलं आहे.

मित्र म्हणावं की प्रेम – ह्याचा गुंता कसा सोडवू?

फक्त एवढंच सांगू इच्छितो, तुझ्यासोबत चालावं आयुष्यभर."

तो पान त्याने नीट फोल्ड करून सौम्याच्या पुस्तकात ठेवला. हृदय धडधडत होतं.

सौम्याची प्रतिक्रिया

दुसऱ्या दिवशी सौम्याने काहीच बोललं नाही. अभिजित निराश झाला. पण जेव्हा गणिताचा तास संपून सगळे बाहेर गेले, तेव्हा सौम्या थांबली. ती त्याच्याकडे हसून बघत म्हणाली –

"तुझ्या कविता छान असतात. पण एक दिवस लक्षात ठेव – अभ्यास जास्त महत्वाचा आहे."

तेवढंच बोलून ती बाहेर गेली.

त्या क्षणी अभिजितच्या मनात वादळ आलं. तिने काहीही नकार दिला नाही, पण स्वीकारही केला नाही. मात्र तिचं हसू सांगत होतं – तिला सगळं समजलं आहे.

दहावीची परीक्षा

दोघेही अभ्यासात गुंतले. रात्री उशिरापर्यंत अभ्यास, सकाळी शाळा. पत्रं, कविता, गप्पा सगळं मागे राहिलं. पण मनाच्या तळाशी एक गुपित ठेवलं होतं – "दहावी संपल्यावर मी तिला नक्की सांगणार."

परीक्षेचे दिवस संपले. निकाल लागला. दोघांनाही चांगले गुण मिळाले. पण निकाल लागल्याच्या दुसऱ्याच आठवड्यात सौम्याचा वडीलांचा बदली आदेश आला. त्यांना पुण्यात जावं लागणार होतं.

शेवटची भेट

शाळेच्या मैदानात सगळे मित्रमंडळी निरोप देत होती. सौम्या शेवटचा वर्ग सोडून जाताना खिडकीतून पाहत होती. अभिजितचा गळा दाटला होता.

ती जवळ आली आणि म्हणाली – "अभिजित, तुझ्या कविता जपून ठेव. कधीतरी त्या मला परत दाखव."

त्याने थरथरत्या हातांनी वहीतलं पान तिच्या हातात दिलं.

दोघेही काही बोलले नाहीत. फक्त नजरेतून सगळं सांगून गेले.

अनेक वर्षांनंतर

दहा वर्षांनी अभिजित पुण्यातल्या कॉलेजमध्ये प्राध्यापक म्हणून काम करत होता. एका साहित्य संमेलनात कवितांचं वाचन होतं. एक महिला कवी मंचावर आली आणि आपल्या कवितांचा संग्रह वाचायला लागली. तिचं नाव होतं – सौम्या कुलकर्णी.

अभिजितच्या डोळ्यात पाणी आलं. तिच्या ओळीत त्याला आपली वही आठवली.

आणि तेव्हा सौम्याने मंचावरून वाचलं –

"एकदा कुणीतरी वहीत लिहिलेलं पान,

आज माझ्या आयुष्याचं पहिलं पान झालं आहे."

प्रेक्षा

गृहातल्या गर्दीतून दोघांची नजर एकमेकांना भेटली.

वेळ थांबून गेला होता.